8- Zihin ile Dilin Etkileşimi

8)

.    Zihin ile Dilin Etkileşimi

       Çeşitli disiplinler ile çalışan insanlar düşünme ilişkileri ile dilin arasındaki ilişkiye her zaman dikkati çekmişlerdir.

Özellikle felsefeciler bunu ağırlıkla vurgulamışlardır.

       Örneğin psikolojide, dilbilimde sosyolojide, ekinsel antropolojide ve mantıkta, dil ve düşünme ilişkileri ile ilgili sorunlara çeşitli açılardan yaklaşılmaktadır.

Konuyu en doyurucu biçimde incelemeyi olası kılacak yöntemler geliştirilmektedir.

       Özellikle felsefe tartışmalarının görünümüne eş olarak psikoloji araştırmalarına yansıyan iki ana çizgisi gözlenmektedir.

İlk öbekte yer alanlar konuşma ile düşünme arasında bir özdeşlik belirlemişlerdir.

       Düşünme bireyin kendi kendine yaptığı içsel, sessiz bir konuşma olarak algılanmaktadır.

Katı olarak ele alırsak, hayvanlarda, henüz konuşmayan çocuklarda, sağır ve dilsizlerde düşünme olmadığı sonucuna varılabilirdi.

Ayrıca değişik dilleri konuşan insanların da, dillerin benzeşemediği alanlarda değişik ayrımlı biçimlerde düşünecekleri var sayılmaktadır.

       Bu görüş çocuğun gelişimine uyarlanırsa, çocuğun zihinsel gelişiminin toplum tarafından dil aracılığı ile kurulduğu, dili kullanma yeteneğini geliştiren her işlemin zihin etkinliğini de artıracağı söylenebilir.

Bir dilin kendi toplumsal ve ekinsel katmanları arasında, dili kullanma biçimleri arasında ayrılıklara bağlı olarak, zihin işleyişlerinde de ayrılıklar olacağı ileri sürülmüştür.

       İkinci öbekte toplanan, düşüncenin dilden bağımsız olarak gerçekleştiğini, ancak, dil aracı ile dışa vurulduğunu, başkalarına iletildiğini savlamaktadırlar.

Dil düşünceyi taşıyan bir araç, bir kaptır.

Düşüncenin gerçek temeli zihin işlemleri yapabilme, soyutlama ve semboller kurabilme... gibi yeteneklerdir.

       Bir dilin öğrenilmesi ve bir iletişim aracı olarak kullanılması insan zihninin bu özellikleri dolayısıyladır.

       Düşünmenin sözel olması gerekli değildir.

Zihinsel işlemleri ve mantıksal ilişkileri sözel yöntemlerle öğretmek genelde başarısız olmaktadır.

       Bu iki öbekte toplanan görüşler arasındaki karşıtlığın ilk bakışta sanıldığı kadar büyük olmadığı anlaşılır.

Tartışmayı güçleştiren "dil" ve "düşünme" terimlerinin yeterince açık tanımlanmamış oluşundandır.

      "Düşünme" denilince kavram oluşturma, sorun çözme, bellek, soyutlama, mantıksal çıkarımlar yapabilme, hayal kurma...gibi zihin işlevlerinin biri ya da birkaçı birden anlaşılmaktadır.

Yine bunun gibi "dil" terimi de çok yönlü anlaşmaya uygundur.

       Dilin "bildirme", "isimlendirme","buyruk verme"  "duyguları dışa aktarma"," nesne ve ilişkileri temsil etme"....gibi işlevleri ise tüm tartışmalarda yeterince ayrılmamıştır.

.     Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 25 Şubat 2000 Cuma, Aschaffenburg,