7 Temmuz 2018 Cumartesi

10 - Gazeteler ve Dergiler

 Almanya'da Türkçe Dilli 
 Gazeteler ve Dergiler
  Almanya'da okunabilen Türkçe dilli gazete ve dergileri şöylece karşılaştırabiliriz.
w        Almanya'da yayınlanan gazeteler
w        Aylık gazeteler ve dergiler
w        Belli bir politik fraksiyonun gazete ve dergileri
w        Bölgesel gazeteler ve dergiler
w        Gazete satış yerlerinde satılan
w        Günlük gazeteler
w        Haftalık gazeteler ve dergiler
w        Her yerde yayılan gazeteler ve dergiler
w        Magazin ağırlıklı gazeteler ve dergiler
w        Mesleksel gazeteler ve dergiler
w        Politik ağırlıklı gazeteler
w        Reklam ağırlıklı gazeteler ve dergiler
w        Spor ağırlıklı gazeteler ve dergiler
w        Türkiye'de çıkan gaete ve dergilerden Almanya'da da dağıtımı yapılanlar
w        Türkiye'den posta ile gelen gazeteler ve dergiler....
w        Üç aylık ağırlıklı gazeteler ve dergiler...
w        Yalnızca abone olanlara gönderilen...
w        Yalnızca Almanya'da var olan gazete ve dergiler..
w        Yalnızca üyelere gönderilen gazete ve dergiler...
      
Bu yayınlarda yazı yazanların hemen hemen hepsi Türkiye'de yetişmiş ya da Türkiye'de yaşayanlardan oluşmaktadır. Almanya'da doğmuş ya da burada yetişmiş olanların yazı yazma oranları, habercilikleri çok az bir sayı tutmaktadır. Türk dilinin gelişme hızına ve onun düzeyine tüm bu gazete ve dergiler büyük katkılarda bulunmaktadır.
Türkçe dilli  halkın bu gazete ve dergileri izlemede etkisi olan  öğeler   şunlardır:
w        Kişinin ailesel ilişkilerine....
w        Kişinin aldığı eğitim ve öğretime ...
w        Kişinin Almanya ile uyumunun düzeyine....
w        Kişinin Almanya'da mesleksel örgütlenişine
w        Kişinin Almanya'da politik örgütlenişine....
w        Kişinin dil ile bağlantısının yoğunluğuna..
w        Kişinin dinsel olarak örgütlenişine...
w        Kişinin hemşehrilik ilşkilerinin yoğunluğuna....
w        Kişinin mesleğine...
w        Kişinin Türkiye ile olan politik ilişkisine...
w        Kişinin anne ve babasının ekonomik düzeyine....
w        Kişinin anne ve babasının politik eğilimine.....
w        Kişinin bulunduğu yerdeki Türkçe dillilerin yoğunluğuna.....

         Gazete ve dergilerin okunurluğu çok değişiklik göstermektedir. Düzenli alanlar ve aldıklarını tam okuyanların sayısı çok olmasa gerekir.
        Bu konuda bir araştırma yapılmış olduğu sanılmamaktadır. Almanya'daki Türkçe dilli dergi ve gazeteler birincil olarak Türkiye'ye dönük bilgilendirme ve haberleme yapmaktadırlar.
        Daha sonra da Almanya ile ilgili konulara ve haberlere yer vermektedirler.
        Verilen haberler ve alınan konular genelde çok yüzeyseldir. Magazin türü habercilik yaygındır. Almanya'nın genel, göçmenlerin özel sorunlarına ciddi bir yaklaşımı ve çözüm arayışlarını bulmak oldukca zordur.
       Tüm bu eksikliklere rağmen bu yayınların Türkçe dilini canlı tutmada büyük etkisi vardır. Gazete ve dergilerin okuyucu kitlesine ulaşabilmesi, satılır olabilmesi de yine onları okumak isteyecek kişileri bulmasına bağlıdır.
       Bu anlamda Türk dilinin yaygınlaşması, özellikle de tüm eğitim ve öğretim kurumlarında Türkçe dersinin olması için tüm gazete ve dergilerin kendi geleceklerini de düşünerek  uğraş vermeleri gerekir. Ama şu an bu bilincin olduğu söylenemez; özellikle dar çıkar duyguları ile ve güne göre bir yayıncılık yapılamaktadır.
       Almanya'da doğmuş ve yetişmiş yeni kuşakların Türkçe dilli gazete ve dergilerde yer almalarının oranı arttıkca da bu yayınların Almanya konulu haberlere verecekleri yer de artacaktır.
    
      Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 
      25 Şubat 2000 Cuma, Aschaffenburg,

10. )
           

09-Avrupa'da İlk Yazılar

Avrupa'da

"Türk Dilini" Tanıtan İlk Yazılar

       Türkçe ne zaman Avrupa'da görülmüştür?

       Türk dili ve uygarlığı üzerine yayımlanan en eski yapıtlar İtalyanca'dır.

       Türkleri Anadolu'da ilk tanıyan Avrupa ulusu Venedik ve Cenevizli İtalyanlar olmuştur. 

       Karadeniz'in kuzeyindeki Kıpcak Türklerini Katolik dinine çekmek için 14. yüzyılın başında (Latince- Farsca- Kıpcak Türkçesi) biçiminde düzenlenmiş Codex Cumanicus adlı sözlüğü (1303), Türk diliyle ilgili İtalyanca kitaplara başlangıç olarak saymak gerekir.

       14.- 17. yüzyılarda özellikle Venedik kent devletiyle Osmanlı İmparotorluğu arasındaki tecimsel ve politik ilişkilerin yoğun oluşu, Türk ekiniyle ilgili kitapların sayısının artmasını sağlamıştır.

       İtalyan gezginleriyle elçilerinin günlük ve notları da bunlara eklenince, İtalyan kitaplıklarında Türkçe üzerine yazılan yapıtların sayısı artmıştır.

      1688 yılında Venedik'de basılan Giambattista Dona'nın "Della Letteratura de' Turchi" (Türklerin Yazınına Dair) adlı yapıtı, Avrupa'da Türk yazını üzerine çıkan ilk kitap olarak kabul edilmektedir.

      Yazar İtalya'da Bergamo kentinde doğan, devlet yönetiminde çalışmış bir ailenin çocuğu idi.

      1681 yılında Venedik Devleti'nin Istanbul elçiliğine atandı.

      Orada üç yıl boyunca Osmanlı-Türk yaşamını ve ekinini her yönüyle yakından tanımaya çalıştı.

Kendi çevirmeninin de yardımıyla kitabını hazırladı.

      Venedik'e döndükten  ve üzerinde çalıştıktan sonra küçük boyutta 140 sayfa olarak 1688'de yayımlamıştır.

      Kitabında Istanbul'dan, yapılarından, Osmanlı Devletinden, Osmanlı Türkçe'sinden söz eder.

     Birçok şairin olduğunu söyler.

     Bundan sonra aşağı yukarı kırk beş sayfa  matematik, gökbilim, musiki, tarih, felsefe ve kimya gibi dallarda çalışan Osmanlı bilginlerinin adları kısaca verilmiştir. 

       Bu kitap İtalya'da kendi devrinde önemli bir boşluğu doldurmuştur.

       Çok basit gibi gözüken bu olay bir yol açmıştır. Daha sonra 1787'de rahip Giambattista Toderini Venedik'te üç ciltlik "La Letteratura Turchesca" (Türk Yazını) adlı yapıtını  yazmıştır.

       Uzun yıllar sonra ünlü İtalyan Türkbilimci Alessio Bombaci "La Letteratura Turca"sıyla (Türk yazını-1962) İtalya'daki Türk yazını tarihi kitaplarına yeni bir halka eklemiştir.

       Avrupa'nın Türklerle ve Türkçe ile karşılaşmasının ilk örneği olduğu için bunları buraya aldım.      

       Daha da alınacak birçok örnek olduğu gibi...

       Öğretmen Gönen ÇIBIKCI,

      25 Şubat 2000 Cuma, Aschaffenburg,

     "Almanya'da Türkler ve Türk Dili Dersleri"

      "Model arayışlarına ışık tutabilmeye, düşünce üretmeye ve uğraş vermeğe yönelik bir çalışma. "

       09. Bölüm