05-Eğitim ve Öğretim

5)

.  Almanya, Eyaletler, Eğitim ve Öğretim...

       Almanya Federal Cumhuriyeti'nin kendi yapısal durumuna bağlı olarak eyaletlerinde bir ekinsel özerklik vardır.

       Buna göre de her eyalet kendi yasaları çerçevesinde okul türlerini belirler.

       Kendi eğitim ve öğretim biçimini, öğretmenin yetiştirilmesini ve diğer bunlara bağlı olarak da diğer tüm konuları kendi eyaletinin durumuna göre düzenler. 

        Eyaletler arası geçişler bile belli kurallara bağlıdır.

       Almanya'nın bu özelliği eğitim ve öğretimi, ekin ve dil sorunlarının çözümü konusunda göçmenlerin ortak bir istemde bulunabilmelerini çok zorlaştırmaktadır.

       Her eyaletin kendi eğitim bakanlığının olması, ayrıca da eyaletlerin kendilerinin de bu konuda çok büyük değişik ayrımlar göstermesi Almanya'yı genel bir alan olarak ele almada ve kendimize bir tek karşı konuşmacı aramada, her zaman zorluklar getirmiştir.

       "Almanya Eğitim Bakanları Ortak Kurulu" zaman, zaman toplanmakta ve ortak görüş ve önerilerde bulunmaktadır. 

       Daha sonra da buna bağlı gerekli değişiklikleri ve önlemleri kendi bölgesinde ve kuruluşları içerisinde gerçekleştirmektedirler.

       Almanya devleti ve onun toplumu, Türkiye'den Almanya'ya iş göçünün başladığı 60'lı yıllardan bu yana Türkiye insanları ve Türk dili ile yoğun olarak karşılaşmıştır. 

       Önceleri tek tek işçiler olarak görülen bu insanlar zamanla aileleri ile buraya yerleşmiş, devamlı topluluklar durumuna dönüşmüşlerdir.

        Şu an artık Türkiye'ye geri dönüş durmuş gibidir. 

       Göç olgusu tamamlanmıştır. 

       İçinde bulunduğumuz evre bu göç olgusunun getirdiği sorunlara çözüm arama ve yeni yapılaşmalara gidebilme dönemidir.

       Göç olgusunun tüm gerçeklerine karşın yaşamın sorunları azalmamış, tam tersine daha da artmış durumdadır. 

         Bunun da ana nedeni Federal Almanya Cumhuriyeti'nin resmi politikasının "Almanya bir göç ülkesi değildir" olarak devam etmesidir. 

         Bu da ileriye dönük çağdaş önlemler almayı, toplumun gerçek yapısına göre kurumlaşmayı engellemektedir.

       Sorunların kapsamları ve yayıldıkları alanları çok geniş bir yelpaze içinde incelenebilir. 

        Yetişkinlerin içinde bulunduğu sorunların birçoğunun kökeninde geçmiş dönemlerinde eğitim ve öğretimden iyi bir donanımla çıkamamış olmaları gelmektedir.

       1994 yılında Almanya genelinde 1,14 milyon yabancı kökenli öğrencinin 870 ooo'i genel öğrenim okullarına 240 000'i de meslek okullarına devam etmekte idi. 

        80'li yıllarında genç yabancıların okullara devamından daha iyi bir durum göstermesine karşın on yıl sonra kendi yaşıtı Almanlara göre çok büyük farklılıklar göstermektedirler. 

       Özellikle yüksek öğrenime götüren okullara devam etme oranı çok düşüktür.   

       Yabancı öğrencilerin Realschule'deki oranı %6 ve Gymnasiumlarda ise %5,1 ile çok düşük olarak temsil ediliyorlar. 

       Bu sınıflardaki yaşıt öğrencilerin oranı da % 10 ile 12,5 arasında değişmektedir. 

       Haupt- ve Grundschule'deki  yabancı öğrenci oranı ise %14,3 olarak gözükmektedir.  

       "Förderschule"de bu oran % 19 olarak  en üst düzeydedir.

      Yuvarlak olarak, yabancı öğrencilerin dörtte  üçü işci kökenli  ailelerdir. 

        Bu durumda öğrencilerin ulus kökenleri de çok farklılıklar göstermektedir.

        Türkçe anadilinden gelen 4oo bin kadar öğrencinin çeşitli okullara devam ettiğini düşündüğümüzde, onların içinde bulundukları durumu daha iyi anlayabiliriz. 

        Kendi yaşıtı olan diğer öbeklere göre çocuklarımızın okullardaki başarı oranlarını oldukça düşüktür.    

       Özellikle de Almanya'ya gelişin üzerinden nerede ise 40 yıla yakın bir zaman geçmiş olduğu düşünüldüğünde acı gerçek daha açık olarak ortaya çıkmaktadır. 

      Eğitim ve öğretim ile ilgili konuları incelediğimizde olayın üç ana boyutunu gözden kaçırmamalıyız:

     1.) Öğrencilerin okullardaki genel başarı çizgisi nedir ?

     2.) Öğrenciler okullarında anadilli eğitim ve öğretimden neler alabilmektedirler?

     3.) Türkçe dilli çocukların okullardaki başarı düzeyleri diğer çocuklara göre nasıldır? 

      Bunun nedenleri nedir?

     Olayın ilk boyutuna genel bir çizgide bakabiliriz. Çocuklarımızın okullardaki genel başarı çizgisini şu sayılarda görebiliriz :

 % 29'u bir Hauptschule'yi bile bitirmeden okuldan çıkmaktadır.

 % 34'ü 9. sınıfdan sonra bir Hauptschule bitirimini elde edebilmektedirler.

 % 26'sı Realschule'yi bitirebilmektedirler.

 % 11'i bir Gymnasium' un üst sınıfına devam edebilmektedirler.

.   Üniversiteye devam eden Türkçe dilli öğrencileri incelediğimizde bu öbeğin içinde Almanya'da doğmuş büyümüş ve okula devam etmiş öğrencilerin yanı sıra Türkiye'den yüksek öğrenim için buraya gelmiş olanları da görürüz. 

       1991 kış döneminde tüm Almanya'da öğrenim gören üniversite öğrencisinin sayısı 14 479 idi.

       Şimdiye değin, tüm bu çocukların okul, eğitim ve öğretim, anadili... gibi sorunlarını geniş boyutlarda ve tümünü kavrayıcı bir bakış açısından ele almak, onlara çözüm önerilerini sunabilmek olasılığına kavuşulamadı. 

       Benim ikinci başkanı olduğum "Almanya Türk Veli Dernekleri Federasyonu" (FÖTED) bunu kendine ana amaç olarak almıştır. 

       Örgütlenmesini de bu hedefe doğru gerçekleştirmek istemektedir. 

       Bu alanda çalışma yapan tüm Alman ya da Türkçe dilli kurumlarla ve sivil toplum örgütleriyle de işbirliğine gitmek istemektedir.

     Türkçe dilli aydınların ve kitle örgütlerinin önderliğinde tüm Almanya'ya uygulanabilecek ortak bir "eğitim ve öğretim / dil ve ekin" istemleri halka ulaştırılabilmelidir. 

    Böylelikle ortak bir "en az" sağlayıp, eyaletlerin kendi yapısallığı içinde onun uygulanmasını hedefleyebiliriz.

    Bu uğraşı ve çabaların yalnızca Türkçe dillilerden beklenmesi de doğal olarak sorunları çözmez! 

     Bu noktada Almanya'daki diğer tüm kurumların ve kuruluşların birlikteliğine gidilebilme yolları aranmalıdır. 

     Burada dikkat edilmesi gereken en önemli özellik şudur: Almanya'da eğitim ve öğretimden olumlu payı en az alan ve büyük sorunları olan öğrenciler Türkçe dilli ailelerin çocuklarıdır. 

     Bunun böyle olduğu kesindir.

     İşte tüm bu nedenle de bu ailelerin sorunların boyutlarını kavramaları gerekmektedir. 

     Ama onların genel ve meslekler eğitim ve öğretimleri genel oranın içinde çok düşük olduğu içindir ki burada ana hedef kitle Türkçe dilli olup üst düzeyde eğitim ve öğretim görmüş olanlar ve bunların aydın olarak nitelenebilecek duyarlı bölümüdür.

   Ancak bu son açıkladığım bölümde olanların önderliğinde,  kendi yetenek ve özelliklerini, donanımlarını bu hedefe "yönlendirdiklerinde" ve de "bilinçli" olabildiklerinde ortak sorunların sağlıklı çözümüne doğru yol alınabilinir.   

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 

.    25 Şubat 2000 Cuma, Aschaffenburg,