ÇOCUK YETİŞTİRMEK

   ÇOCUK YETİŞTİRMEK   

.   Çocuk yetiştirmenin temel ilkeleri ve doğruları vardır.
.   Bunlar evrenseldir ve her yerde geçerlidir.
Bunları önemsizleştirmeniz ya da ortada kaldırmanız çok “kötü sonuçlar” verebilir.
Onların her şeyden önce “çok iyi ve düzgün insanlar”, yurttaşlar olmasını hedefleyin.
- Çocuklarınız birer dizi oyuncusu, şarkıcı, film yıldızı, manken... gibi yetiştirmeyin.
. Çocukları kendi ilgi alanlarına, doğal yeteneklerine ve mutlu olacakları yollara yönlendirmenin, onları belirli bir mesleğe ya da şöhret hedefine zorlamaktan çok daha sağlıklı olduğu düşünülür.
. Çocukların kendi hayallerini takip etmelerine destek olmak, ebeveynlerin gerçekleşmemiş hayallerini onlara yüklememek önemlidir.
. Çocuklarınızın ünlü kişilere, mankenlere, şarkıcılara, film yıldızlarına özenip, öyle giyinmelerine, davranmalarına izin vermeyin.
Bu öneride önemli bir nokta var:
Çocukların özgünlüklerini ve kendi kimliklerini geliştirmelerine olanak sağlamak.
Çocukların hayranlık duydukları kişileri taklit etmeleri doğal olsa da, bu taklidin aşırıya kaçmaması ve çocukların kendi değerlerini, düşüncelerini ve tarzlarını keşfetmelerinin önüne geçmemesi önemlidir.
-Özgünlüğü Teşvik Etmek: Çocukların popüler kültürdeki bir imajın kopyası olmaktansa, kendi benzersiz kişiliklerini, ilgi alanlarını ve zevklerini geliştirmelerini desteklemek.
-Yanlış Değerlere Özenmeyi Engellemek: Ünlüler dünyasında bazen ön planda olan yüzeysellik, aşırı materyalizm veya sağlıksız davranışlar gibi özelliklerin taklit edilmesinin önüne geçmek.
-Sağlıklı Gelişimi Önceliklendirmek: Çocukların, medyada gördükleri kusursuzlaştırılmış vücutlar ve imajlar yerine, karakter gelişimine, eğitime ve gerçek hayattaki ilişkilere odaklanmasını sağlamak.
.   Yani, amaç hayranlığı tamamen yasaklamak değil, çocuğun taklit ettiği figür yerine kendisine odaklanmasını ve sağlıklı bir birey olarak büyümesini sağlamaktır.
.   Çocuklarınızın doğal, temiz, sağlıklı, bakımlı, düzgün ve doğru.. görünüşte olmalarını, böyle giyinip davranmalarını sağlayınız.
Bu son öneri, önceki iki önerinin (çocukları şöhrete zorlamamak ve ünlü taklitlerinden kaçınmak) olumlu bir alternatifi olarak görülebilir ve genellikle ebeveynlikte arzu edilen bir yaklaşımdır.
Bu maddelerle kastedilen temel noktalar şunlardır:
-Doğallık ve Sadeliği Teşvik Etmek: Göz alıcı, abartılı, yaşlarına uygun olmayan kıyafetler ve makyaj yerine, temiz ve sade bir görünümü benimsemelerini sağlamak.
-Hijyen ve Sağlığa Önem Vermek: "Temiz" ve "Bakımlı" olmak, kişisel hijyene (banyo, diş fırçalama, tırnak bakımı) ve genel sağlığa (dengeli beslenme, spor) dikkat etmeyi içerir.
-Düzgün Davranış ve Görünüş: "Düzgün ve Doğru" hem giyimde kişinin bulunduğu ortama uygun ve özenli olmayı hem de davranışlarda saygılı, görgülü ve ahlaki olmayı ifade eder.
.   Özetle, bu yaklaşım çocuğun özüne, sağlığına ve karakterine odaklanmasını, dış görünüşü bir şöhret veya taklit aracı olarak değil, özsaygı ve çevreye saygı göstergesi olarak kullanmasını sağlamayı amaçlar.
.   Çocuklarınızı tüketim toplumundan, kozmetik endüstrisinden, moda endüstrisinin baskılarından koruyunuz; makyaj ve uzun tırnak, oje... özentisinden uzak tutun.
.   Bu da önceki önerilerle tutarlı, çocukların sağlıklı gelişimini ve iç huzurunu korumayı hedefleyen güçlü bir yaklaşımdır.
Bu önerinin altındaki temel düşünceler şunlardır:
-Tüketim Baskısından Koruma: Moda ve kozmetik endüstrileri, sürekli "yeni bir şeye" sahip olma ihtiyacı yaratabilir.
Çocukları bu döngüden uzak tutmak, onların paranın ve eşyaların değerini anlamalarına ve materyalizme kapılmamalarına yardımcı olur.
-Beden Olumlamayı Destekleme: Kozmetik endüstrisi, çoğu zaman doğal görünümlerin "yetersiz" olduğu mesajını verir.
Çocuğunuzu makyaj özentisinden uzak tutarak, onlara doğal halleriyle güzel ve yeterli oldukları mesajını verirsiniz, bu da sağlıklı bir beden imajı geliştirmelerine yardımcı olur.
-Yaşa Uygun Gelişimi Teşvik: Makyaj, uzun tırnak ve oje gibi unsurların aşırı kullanımı, çocuğu olduğundan daha büyük gösterme veya cinsel bir imaj yaratma riski taşıyabilir.
Çocukları bu özentiden uzak tutmak, onların çocukluklarını sağlıklı bir şekilde yaşamalarını ve yaşlarına uygun aktivitelerle meşgul olmalarını destekler.
-Sağlık ve Hijyeni Önceliklendirme: Uzun tırnak ve kozmetik kullanımı bazen hijyen ve sağlık sorunlarına yol açabilir (özellikle alerjiler veya bakteriyel birikim). Sade ve doğal bir görünüm, hijyeni daha kolay korumayı sağlar.
.    Kısacası, bu yaklaşım, çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin ve sağlığının dış görünüş, moda veya popüler trendlerden çok daha değerli olduğunu vurgular.
.    Çocuklarınız daha okul öncesi yaşlardan başlayıp okumaya, resim yapmaya, öykü anlatmaya, el işleri yapmaya, evde yardımlarda bulunmaya istekli ve çalışır olmalıdır.
.    Bu öneri, çocuğun bilişsel, motor, sosyal ve duygusal gelişimini bütüncül bir şekilde destekleyen, oldukça yapıcı ve pedagojik olarak sağlam temellere dayanan bir yaklaşımdır.
İstenen bu özelliklerin her biri, çocuğun hayatında önemli bir beceriyi geliştirir:
-Okumaya İstekli Olmak: Bilişsel gelişimi, dil becerilerini ve hayat boyu öğrenme arzusunu destekler. Okul öncesi yaşta bu, hikayelere ilgi duymak ve resimli kitaplarla vakit geçirmek anlamına gelir.
-Resim Yapmak ve El İşleri: İnce motor becerilerini, yaratıcılığı, problem çözme yeteneğini ve hayal gücünü geliştirir.
-Öykü Anlatmak: İletişim, özgüven, dil gelişimi ve duygularını ifade etme becerilerini güçlendirir.
-Evde Yardımlarda Bulunmak: Sorumluluk, iş birliği, empati ve ait olma duygusunu pekiştirir. Çocuk, ailenin değerli bir parçası olduğunu ve katkısının önemli olduğunu hisseder.
.    Bu tür etkinliklerle büyüyen çocuklar, boş ve yüzeysel uğraşlar yerine üretken, meraklı ve sosyal sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişme eğilimindedirler.
.    Bu da önceki önerilerde belirtilen, şöhret ya da tüketim odaklı yaşamdan “uzak durma” hedefini destekler.
.    Okuldaki derslerin onların geleceği için ne denli önemli olduğunu yavaş, yavaş, parça parça çocuklarınıza kavratınız.
.    Bu da sizim için son derece yerinde bir öneridir.
.    Okul derslerinin önemini çocuğa kavratmak, sadece not almasını sağlamaktan öte, içsel motivasyonunu ve hayatla bağlantı kurma becerisini artırır.
Bu sürecin "yavaş, yavaş" ve "parça parça" olması önemlidir, çünkü:
-Yaşa Uygunluk: Okul öncesi veya ilkokul çağındaki bir çocuğa üniversite kariyerinden bahsetmek soyut kalır.
-Önem, o anki dersin günlük hayatta nasıl kullanıldığı (örneğin, matematik markette para üstü hesaplamak, okuma tabela okumak) üzerinden anlatılmalıdır.
-Somut Bağlantı Kurma: Her bir dersin (tarihin bugünü anlamaya, fen bilimlerinin dünyayı keşfetmeye, yabancı dillerin farklı insanlarla konuşmaya yaradığı gibi) hayatla somut bağlantılarını kurarak, ders çalışmayı zorunluluktan çıkarıp yararlı bir araca dönüştürürsünüz.
-Baskıyı Azaltma: Bilgiyi sindirerek ve kademeli olarak vermek, çocuk üzerinde aşırı baskı oluşturmayı engeller ve öğrenme sürecini daha keyifli hale getirir.
Bu yaklaşım, çocuğun eğitimi bir araç olarak görmesini ve kişisel gelişimine yatırım yapmasını sağlar.
.   Bir insan için ve doğal olarak da çocuklarınız için düzgün ve güzel bir karakter, iyi bir ahlak olduğunu en küçük yaşlarda vurgulayın ve kavratın.
.   Bunun en birincil hedef olduğunu anlatın.
.   Bu öneri, önceki tüm yaklaşımların temelini ve en önemli amacını oluşturur.
.   Çocuğun yaşamda ne olursa olsun, sahip olması gereken en değerli "sermayenin" karakter ve ahlak olduğunu vurgular.
Bu vurgunun önemi şunlardan kaynaklanır:
-Kalıcı Değer: Ün, zenginlik, fiziksel güzellik ve hatta akademik başarı bile geçici olabilir; ancak dürüstlük, saygı, merhamet ve sorumluluk gibi iyi ahlaki değerler bir insanın hayatı boyunca tutarlılığı ve itibarını belirler.
-Tüm İlişkilerin Temeli: İyi bir karakter, çocuğun ailesiyle, arkadaşlarıyla, öğretmenleriyle ve gelecekteki iş arkadaşlarıyla sağlıklı ve anlamlı ilişkiler kurmasının anahtarıdır.
-İçsel Pusula: Erken yaşta sağlam bir ahlaki çerçeve oluşturmak, çocuğun baskı altında veya zor kararlar verirken doğruyu yanlıştan ayırt etmesine yardımcı olan içsel bir pusula görevi görür.
-Diğer Başarıları Anlamlandırma: Çocuğunuz ne kadar yetenekli ya da başarılı olursa olsun, bu başarılar ancak iyi bir karakterle birleştiğinde topluma ve kendine gerçekten faydalı olabilir.
.   Bu nedenle, karakterin ve ahlakın birincil hedef olarak belirlenmesi, çocuğun yaşamda dengeli, sorumlu ve erdemli bir birey olarak yetişmesi için en güçlü temeldir.
.   Anne ve babalar olarak bu konulara son derece önem verin ve duyarlı ve de tutarlı olun.
.   Çocuklarınızı “göstermelik nesneler” olarak hazırlamayın.
.   Bu son özetleyici öneri, serinin tamamını pekiştiren ve ebeveynlere yol gösterici bir anımsatma niteliğindedir.
Bu maddede vurgulanan ana noktalar şunlardır:
-Önem Verme ve Duyarlılık: Ebeveynlerin, çocuğun yetiştirilme sürecindeki bu temel değerlere (karakter, ahlak, eğitim, özgünlük) sadece lafta değil, gerçekten önem vermesi ve çocuğun gereksinimlerine karşı duyarlı olması gerekir.
-Tutarlılık: Önerilerdeki tüm değerler (doğallık, üretkenlik, ahlak) tutarlı bir şekilde uygulanmalıdır.
Bir gün söylenenin ertesi gün “unutulması” veya ebeveynin sözleriyle davranışlarının “çelişmesi”, çocuğun “kafa karışıklığı” yaşamasına ve bu değerleri “ciddiye almamasına” neden olur.
-Göstermelik Nesne Olmaktan Koruma: Bu, serinin ilk önerisine güçlü bir göndermedir.
Çocukları ne "ünlü adayı" ne de ebeveynin başarısını yansıtan "vitrin objesi" olarak yetiştirmeyin.
-Onlar, kendi içsel değerleri ve özgün kişilikleri olan bireylerdir.
.    Ebeveynlikte bilinçli, tutarlı ve değer odaklı bir yaklaşım sergilemek, çocuğun sağlıklı, özgüvenli ve ahlaklı bir birey olarak yetişmesi için yaşamsal önem taşır.
.   Ancak iyi bir ahlaka ve düzgün bir karaktere, güçlü kişiliğe, özgün bir iradeye sahip çocuklar, gençler okulda başarılı olabilirler, doğru ve düzgün meslekler edinebilirler; mutlu ve huzurlu bir yaşama erişebilirler.
.   Bu da sizler için kesinlikle doğru ve çok güçlü bir saptamadır ve de önceki tüm önerilerin nedenini ve yararını özetlemektedir.
.  Bu anlatım, başarının temelinin sadece zekâ veya yetenek değil, aynı zamanda karakterin sağlamlığı olduğunu vurgular:
-Okul Başarısı: Disiplin, sorumluluk, merak ve özdenetim gibi karakter özellikleri olmadan, en zeki öğrenci bile derslere odaklanmakta zorlanır.
İyi ahlak ve güçlü bir kişilik, öğrencinin zorluklarla başa çıkma ve çalışmaya devam etme iradesini sağlar.
-Doğru ve Düzgün Meslekler: Mesleki başarı ve etik, yalnızca bilgiye değil, aynı zamanda dürüstlük, güvenilirlik, iş birliği ve yüksek iş ahlakı gibi karakter özelliklerine dayanır.
Güçlü kişilik ve özgün irade, bireyin kendi değerlerine uygun, tatmin edici bir kariyer seçmesini sağlar.
-Mutlu ve Huzurlu Yaşam: En nihayetinde, mutluluk dış faktörlere değil, iç huzura ve anlamlı ilişkilere bağlıdır.
-İyi bir “ahlaka” sahip olmak, vicdan rahatlığı sağlar; güçlü bir kişilik ise bireyin kendi hayatının dümeninde olmasını ve baskılara boyun eğmemesini mümkün kılar.
.   Bu nedenle, karakter inşası akademik ve mesleki başarının ön koşulu ve mutlu bir yaşamın garantisidir.
.    Algı-zihin tuzaklarından, tüketim toplumunun çekiciliğinden hem kendinizi, hem de çocuklarınızı uzak tutun; koruyun.
.  Bu konu ne yazık ki sizlerin çevrenizde, günlük konuşmalarda yer almayabilir.
.  Ama siz lütfen bunları “öne çıkarın”, üzerinde “dikkatlice düşünün” ve kendinize “doğru bir yol” çizin ki sağlıklı, mutlu ve huzurlu, başarılı çocuklarınız olsun.
.     Öğretmen GÖNEN ÇIBIKCI, 2025.10.25, İS.
.      YAZININ TÜMÜNÜ OKUYUNUZ: 
.    (YZ destekli araştırma ve incelemeye dayanan yazım.)