"ÖZEL PROJE" OKULLARI
Özel Proje Okulları nedir, hedefleri
ve amaçları nedir? Kimin fikridir?
Özel Proje Okulları, Milli Eğitim
Bakanlığı'na (MEB) bağlı olarak faaliyet gösteren ve belirli eğitim reformları
veya özel programları uygulayan okullardır.
Bu okullar, ulusal veya uluslararası
projeler yürütebilir, belirli alanlarda uzmanlaşabilir (fen, sosyal bilimler,
spor, bilişim vb.) veya köklü ve başarılı geçmişe sahip liseler arasından
seçilebilir.
Özel
Proje Okullarının Hedefleri ve Amaçları:
Öğrencilerin akademik başarılarını
artırmak:
Özel programlar ve projelerle
öğrencilerin daha iyi bir eğitim almasını ve yükseköğretime hazırlanmasını
sağlamak.
Yenilikçi eğitim öğretim ortamları
sunmak:
Farklı öğrenme yöntemleri, teknolojik
imkanlar ve proje tabanlı çalışmalarla öğrencilerin gelişimini desteklemek.
Öğretmenlerin mesleki gelişimini
desteklemek:
Yönetici ve öğretmenlere yönelik
eğitimler ve işbirlikleri ile onların bilgi ve becerilerini artırmak.
Öğrencilerin sosyal, kültürel ve
sportif gelişimlerini desteklemek:
Çeşitli etkinlikler ve projelerle
öğrencilerin ilgi alanlarını keşfetmelerine ve kendilerini geliştirmelerine
olanak tanımak.
Eğitimde işbirliğini geliştirmek:
Üniversiteler, sivil toplum
kuruluşları ve diğer kurumlarla ortak çalışmalar yaparak eğitimin kalitesini
artırmak.
Öğrencilere rehberlik hizmetleri
sunmak:
Eğitsel, mesleki ve kişisel rehberlik
ile öğrencilerin motivasyonunu artırmak ve doğru seçimler yapmalarına yardımcı
olmak.
Çağın gerektirdiği donanımları
kazandırmak:
Özellikle Endüstri 4.0 gibi alanlarda
öğrencileri geleceğe hazırlamak.
Okullar arası dayanışmayı artırmak:
Özel ve resmi okullar arasında
işbirliği projeleri geliştirmek.
Özel
Proje Okulları Kimin Fikridir?
Özel Proje Okulları fikri Milli Eğitim
Bakanlığı'na (MEB) aittir.
Bu uygulama, 2014 yılında yürürlüğe
girmiştir.
Fikrin temelinde, belirli okullara
"özel statü" tanıyarak eğitimde farklılaşma ve yenilikçilik sağlamak,
başarılı okulların deneyimlerinden yararlanmak ve belirlenen hedeflere yönelik
özel çalışmalar yürütmek yatmaktadır.
Bazı kaynaklar, bu fikrin
"Enderun Mektebi" gibi tarihi eğitim kurumlarının günümüzdeki
yansımalarından biri olduğunu belirtmektedir.
Sayıları:
-
2023-2024 eğitim öğretim yılı itibarıyla: Farklı kaynaklarda yaklaşık
300-400 civarında Özel Proje Okulu olduğu belirtilmektedir. Ancak bu sayı
zamanla değişebilir.
-
Son Değişiklikler: 2025 yılı başında yapılan bir değerlendirme sonucunda
66 Anadolu, fen ve sosyal bilimler lisesinin proje okulu statüsü
kaldırılmıştır.
Bu durum sayının azaldığını
göstermektedir.
Özel Proje Okullarının güncel ve kesin
sayısına dair tek bir merkezi ve sürekli güncellenen bir kaynak
bulunmamaktadır.
Bu okulların sayısı zaman içinde Milli
Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) yaptığı değerlendirmeler ve yeni projelerle
değişebilmektedir.
Ancak size bu konuda bazı bilgiler ve
kaynaklar sunabilirim:
Nerelerde
Bulunurlar:
Özel Proje Okulları Türkiye'nin birçok
ilinde bulunmaktadır.
Büyük şehirlerde sayıları daha fazla
olmakla birlikte, farklı illerde de bu statüye sahip okullar mevcuttur.
- İstanbul, Ankara ve İzmir: En fazla
Özel Proje Okulunun bulunduğu iller arasındadır.
- Diğer Büyük Kentler: Bursa, Antalya,
Adana, Konya gibi büyük şehirlerde de önemli sayıda Özel Proje Okulu
bulunmaktadır.
- Diğer İller: Bunların yanı sıra,
farklı projeler veya uzmanlık alanları doğrultusunda diğer illerde de Özel
Proje Okulları yer alabilmektedir.
Nereden
Bilgi Alabiliriz, Nasıl Öğrenebiliriz?
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Web
Sitesi: MEB'in resmi web sitesinde zaman zaman bu konuda bilgilendirme veya
listeler yayınlanabilmektedir. Web sitesini düzenli olarak kontrol etmek
faydalı olabilir.
- İl ve İlçe Milli Eğitim
Müdürlükleri: Bulunduğunuz veya ilgilendiğiniz il ve ilçe milli eğitim
müdürlükleri aracılığıyla Özel Proje Okulları hakkında bilgi alabilirsiniz.
- Okulların Kendi Web Siteleri: Özel
Proje Okulu statüsündeki okullar genellikle web sitelerinde bu bilgiyi
belirtirler. İlgilendiğiniz okulların web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
- Eğitim Portalları ve Haber Siteleri:
Eğitimle ilgili haber portalları ve web sitelerinde zaman zaman Özel Proje
Okulları ile ilgili listeler veya bilgiler yayınlanabilmektedir. Örneğin,
PervinKaplan.com gibi sitelerde bu konuda yazılar bulabilirsiniz.
Önemli Not:
Özel Proje Okullarının listesi ve
statüleri MEB tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda güncellenebildiği
için, en "güncel bilgiye" MEB ve ilgili milli eğitim müdürlükleri
aracılığıyla ulaşmanız en doğru yöntem olacaktır.
. "PROJE OKULU" NE DEMEK?
Proje Okullarında Öğretmen Olma
Şartları Nelerdir?
Pek çok konu hakkında yapılan
çalışmalarda öncelik proje okullarına ait olur. 2
014 yılında ortaya çıkan bu uygulama
sayesinde pek çok okul proje
okulu olarak kabul edildi.
.
Proje okulları, diğer okullara göre daha çok projede yer alır. Bu
bağlamda sahip oldukları laboratuvar, bilgisayarlar ve altyapılar da daha iyi
olur.
MEB tarafından
belirlenen bazı okullar proje okulları olarak adlandırılır.
Bu okullar, bölgesel veya uluslararası
projelerde yer almaları için seçilmiştir.
Genellikle başarı sıralaması yüksek olan
okullar arasından tercih edilirler.
Öğretmenlerin ve yöneticilerin tamamı
Milli Eğitim Bakanlığının uygun gördüğü şekilde yerleştirilir.
Okulların proje okulları
arasında kalıp kalmayacağı dört yılda bir değerlendirilir.
Komisyon tarafından uygun görülen
okullar milli eğitim bakanının onaylamasıyla birlikte proje
okulu kalmaya devam eder.
Ancak kurulun uygun görmediği okullar
aynı işlevlerine devam edemez.
Proje Okullarında Öğretmen Olma
Şartları Nelerdir?
Proje okullarında görev alan
öğretmenler oldukça önemlidir.
MEB tarafından atanan öğretmenlerde
bazı şartlar aranır.
Projelerin ve öğrencilerin başarısını
yüksek tutması için üniversitede öğrenim görevlisi olan kişiler de ders
verebilmektedir.
Ayrıca yabancı uyruklu öğretmenler de
belirlenen ücretler karşılığında bu okullarda görev alabilmektedir.
Proje okulları il genelinde
başarı gösteren okullar arasından seçilir.
Yapılan uygulamaların daha güzel
sonuçlar vermesi için öğretmenlerin görevi büyüktür.
Bu bağlamda, proje okullarında öğretmen olabilmek
için her branş öğretmeninin kendi alanında ilk beşte yer alması gerekir.
Öğretmenlerin atanması dört
yılla sınırlıdır.
Ayrıca, atanan öğretmenlerin
çalışabileceği en fazla süre 8 yıl olarak belirlenmiştir.
Akademisyenler de öğretmen olarak
atabilmekte, yöneticilik için müdürlük makamında bulunabilmektedir. Ancak en az
doktora seviyesinde olması şartı aranmaktadır.
. 08 Şubat, 2025 Eğitim-İş,Sendikası:
. AMACINDAN UZAKLAŞAN
PROJE OKULU UYGULAMASINA VE KEYFİ ATAMALARA SON VERİN
.
Proje okullarının gerçek amacından uzaklaştığını, keyfiliğin, kayırmanın
adresi haline geldiğini hepimiz biliyoruz!
Milli Eğitim Bakanlığı, eğitimdeki
sorunları çözmek yerine bilinçli olarak yeni sorunlar yaratmaya devam
etmektedir.
Atamaya dair objektif hiçbir kriteri
bulunmayan proje okulları, siyasetin ve yandaş sendikaların keyfi şekilde
makam, koltuk dağıtmak için kullandığı bir garabete dönüşmüştür.
Öğretmenler, “Özel program ve proje
uygulayan eğitim kurumları”nda, bu kurumlarla ilgili yönetmeliğin 7. maddesinin
birinci fıkrası gereği dört yıl için görevlendirilmektedir.
Yönetmeliğin 4. maddesinin (b) fıkrası
gereği ise bu okullara en az “adaylık süresi dahil dört yıllık öğretmenlik
yapmış olanlar” başvurabilmektedir.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in göreve
gelir gelmez bu okullarda dört yılını tamamlayan öğretmenler için görev
süresini uzatması beraberinde önemli sorunları getirmiştir.
Ayrıca geçici görevlendirme ile bu
okullarda çalışan öğretmenler 2024 yılı içinde asaleten atanmıştır.
Yönetmelik bu kurumlarda 4 yılını
tamamlayan öğretmenler için Bakanlığa görev sürelerini bir dört yıl daha uzatma
yetkisi vermektedir.
Uygulamada bu durum bu okullarda 4
yılını tamamlayanların durumları ile bunların yerine başvuru yapacak
öğretmenler açısından bir belirsizlik ortaya çıkarmaktadır.
Eğitim öğretim yılının ortasındayız,
bu yıl dört yılını dolduranların görevlendirmeleri sonlanacak mı yoksa
uzatılacak mıdır?
.
Uzatılmayacaksa nasıl yöntem izlenecektir?
Boş kadrolara ve 4 yılını
dolduranların yerine atamalar hizmet puanı esasına göre mi yapılacak? Yoksa her
zaman olduğu gibi torpilli olanlara mı öncelik verilecektir?
. Başından beri “Özel program ve proje
uygulayan eğitim kurumları” eğitim sistemimiz açısından anlamlı olmadığını, bu
uygulamanın sonlandırılması gerektiğini savunuyoruz.
MEB, bazı okulları keyfi kararlarla
“özel program ve proje” uyguluyor diye ayrıştırarak, öğretmenlerini,
yöneticilerini özel statülü hale getirerek bugüne kadar eğitim sistemimize
anlamlı bir katkı sağlamamıştır.
Tam tersine bu uygulama sayesinde bu
okullarda çalışan öğretmenlere, yöneticilere keyfi operasyonlar yapılmıştır.
Bu nedenle yıllarca bu okulların
öğretmen ve yöneticilerin atanmasında duyuru yapmama yoluna gitmiştir.
Sendikamızın açtığı davalar sonucunda
ancak bu okullar için duyuru yapmayı akıl edebilmiştir.
Bu kez de ısrarlı biçimde mevzuatta
belirsizlik yaratarak geçmişteki keyfi atama yöntemlerine devam etmek
istemektedir.
. MEB’e çağrımız şudur:
Okullarımız arasında “özel program ve proje uygulama okulu” ayrımına son
veriniz.
Yapılması gereken öğretim
programlarını geliştirme, yeni öğretim araçlarını deneme, yeni öğretim
teorileri ve tekniklerini uygulamayı amaçlayan laboratuvar okulları
kurmaktır.
Bunu yapmayacağınızı yeni öğretim
programlarının hazırlanması ve uygulamaya konulmasından, okulları tarikat ve
cemaatlere teslim eden protokol uygulamasını kolaylaştırmanızdan anlamaktayız.
O halde öğretmenlerimizi mağdur eden
uygulamalardan uzak durunuz.
Mevzuatlarda hukuk devletinin temel
ilkelerinden yasallık, belirlilik, objektiflik ve sürdürülebilirlik ilkelerine
sıkı sıkıya bağlı kalınız.
Şu an yönetmelikte ve kılavuzda da
belirtilmeyen yöntemler hakkında öğretmenleri bilgilendiriniz.
Proje okullarına atama sürecinde
liyakat ve objektif ölçütleri esas alın!
Eğitimi gerçek amacından
uzaklaştırdınız, sınav için eğitim haline dönüştürdünüz, okulları ve
öğrencileri nitelikli niteliksiz diye ayırdınız, bu sisteminiz de çöktü,
sınavla öğrenci belirlerken öğretmeni idareciyi keyfi şekilde, ""cemaatvari" abi abla modeli ile belirlemek
isteğiniz geçmişten kalan parmak izinizdir!
Keyfi uygulamalara son vererek,
yönetici görevlendirme ve öğretmen atamalarında şeffaf bir sistem oluşturun!
Gerekirse, geçmişte Fen Liseleri,
Sosyal Bilimler Liseleri ve Anadolu Liseleri için uygulanan sınav sistemi
tekrar değerlendirilmelidir.
Önemli olan, öğretmenler arasında
liyakat ve adil yarış ilkesinin uygulanarak tartışmaları sonlandırmaktır.
Aksi takdirde, en başarılı
öğrencilerin tercih ettiği proje okulları, yönetim ve öğretmen atamalarındaki
belirsizlikler nedeniyle tartışmalardan kurtulamayacak, burada çalışan
öğretmenlere yönelik torpilli öğretmen algısı devam edecektir.
Bakanlığın yapması gereken bu
okullarda, hatta tüm okullarımızda bu öğretmen, bu müdür buraya nasıl atandı
sorusunun kafalarda oluşmasını engellemektir.
Bakanlık, özel program ve proje
okulları atama sürecini şeffaflaştırmalı, öğretmenlerin ve kamuoyunun
kafasındaki tüm soruları, şüpheleri gidermelidir.
. Proje okullarının hem özüne hem de
özelde yaşanan mağduriyetlere müdahil olmaya devam edeceğiz.
. Eğitim-İş hem toplumsal hem de
mesleki sorunlarda mücadelenin öncüsüdür, öncüsü olmaya devam edecektir!
"Özel
Proje Okulları", Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı'na
(MEB) bağlı olarak faaliyet gösteren bazı resmî (devlet) okullarına
verilen özel bir statüdür. Bu statü, okullara bazı ayrıcalıklar ve farklı
uygulamalar yapma hakkı tanır. Ancak bu okullar özel okul
değil, yine devlet
okullarıdır — sadece belirli kriterlere göre "özel
proje" kapsamına alınmışlardır.
Özellikleri
Nelerdir?
·
Mülakatla
Öğretmen Seçebilirler: Bu okullar, öğretmenlerini doğrudan merkezi atama sistemiyle
değil, mülakatla seçebilir.
·
Yönetici
Atamaları Farklıdır: Müdür ve müdür yardımcıları genellikle doğrudan MEB
onayıyla atanır.
·
Kendilerine
Özgü Eğitim Projeleri Uygulayabilirler.
·
Farklı
Programlar ve Etkinlikler Uygulanabilir: Akademik başarıyı destekleyen sanat,
spor, bilim projeleri daha yoğun olabilir.
·
Bazıları
Pansiyonludur ve yatılı eğitim de verir.
. Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.04.15, MŞ.
. (Araştırma ve değerlendirme yazım)